آمار
وب سایت:
1) غض بصر (فروخواباندن چشم)
امیرمؤمنان علی (علیه السّلام) مى فرمایند:
»القَلْبُ مُصْحَفُ الْبَصَرِ»[1] قلب بایگانی چشم است
یعنی هر چیزی را که چشم انسان نظاره کند، در قلب و روان او جای گرفته، فکر و ذهن را مشغول می سازد.
من آنچه دیده ام ز دل و دیده دیدام
گاهى بود ز دل گِلِه، گاهى ز دیده ام
من آنچه تاکنون ز دل و دیده، دیده ام
از دل ندیده ام، همه از دیده دیده ام
راه حل چیست؟
دستور و راهکار خداوند برای در امان ماندن از عواقب شوم نگاه حرام، کنترل نگاه و فروخواباندن چشم است؛ یعنی انسان هنگام دیدن نامحرم نگاه خود را قطع کند؟ بدون تردید هدف از غضّ بصر، (فروخواباندن نگاه) بستن چشم نیست؛ بلکه منظور این است که چون انسان هنگام نگاه کردن معمولاً منطقه وسیعی را زیر نظر می گیرد، ازاین رو هرگاه نامحرمى در حوزه دید او قرارگرفت چشم خود را چنان فروگیرد که آن زن از منطقه دید او خارج شود؛ یعنی به او نگاه نکند؛ اما راه و چاه خود را ببیند. بعضی افراد غضّ را به معنای کاهش گرفته اند؛ یعنی کاستن و فروگرفتن نگاه.
خداوند می فرماید:
(قُل لِّلْمْؤِمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ ابْصَارِهِمْ وَ یَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذلِکَ أزْکَى لَهُمْ إنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا یَصْنَعُونَ* وَ قُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أبْصَارِهِنَّ وَ یَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ...)؛[2]
به مؤمنان بگو چشم های خود را از نگاه » (به نامحرم) فرو گیرند و عفت و پاک دامنى خود را حفظ نمایند... و به زنان با ایمان بگو چشم هاى خود را از نگاه هوس آلود) فروگیرند و دامان خویش را حفظ کنند.
خداوند در این آیه، ضمن دستور به غضّ بصر (کنترل نگاه و فروخواباندن چشم)، به رابطه نگاه و سلامت جنسی نیز اشاره کرده و بی درنگ به اثر مثبت آن- که پاک دامنی وکنترل غریزه جنسی است- اشاره میکند. نکته قابل توجه این است که کنترل نگاه به مردان اختصاص ندارد؛ ولی در مجموع آیات و روایات بیشتر برکنترل نگاه از طرف مردان و حفظ حجاب، وقار، حیا، متانت و پوشیده نگاه داشتن زینت ها، از طرف زنان تأکید شده است.
شأن نزول آیه
امام باقر(علیه السّلام) درباره شأن نزول این آیه چنین فرمودند: جوانی از انصار در کوچه های مدینه با زنى روبه رو شد- در آن زمان، زنان مقنعه خود را پشت گوش ها قرار می دادند و صورت وگردن آنان نمایان بود- چهره آن زن توجه جوان را به خود جلب کرد و چشم خود را به او دوخت، زن وارد کوچه باریکی شد و جوان که غرق تماشای آن زن بود، ناگهان صورتش به دیوار خورد و چیز تیزی (شیشه یا استخوان) که در دیوار بود صورت او را شکافت. همین که زن ازنظر او غائب شد، جوان به خود آمد و دیدکه خون از صورتش جاری است و به صورت و لباسش ریخته است. سخت ناراحت شد و با خودگفت: به خدا سوگند! با همین حال نزد رسول خدا(صلّی الله علیه و آله) می روم و ماجرا را بازگو میکنم.
هنگامی که چشم رسول خدا(صلّی الله علیه و آله) به او افتاد، فرمود: چه شده است؟ جوان ماجرا را تعریف کرد. در اینِ هنگام جبرئیل نازل شد و فرمان الهی را بیان کرد: (قل لِّلْمؤْمِنینَ یَغُضُّوا مِنْ ابْصارِهِمْ وَ یَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ...)[3]
2) توجه به آثار مثبت کنترل نگاه
درک لذت عبادت
رسول خدا(صلّی الله علیه و آله) می فرمایند:
«ما مِن مُسْلِمٍ یَنْظُرُ إلَی امْرَاةٍ اوَّلَ رَمْقـةٍ ثُمَّ یَغُضُّ بَصَرَهُ وَ إلّا احْدَثَ اللّهُ لَهً عِبادَةً یَجِدُ حَلاوَتَها فی قَلْبِهِ))[4]
هر مسلمانى که نگاهش به زیبایى های زنى بیفتد و چشمان خود را از نگاه فرو بندد، خداوند شیرینى عبادت را به او مى چشاند.
چشیدن طعم ایمان
پیامبر اکرم(صلّی الله علیه و آله) به نقل از خداوند متعال در حدیثی قدسی می فرمایند:«اَلنَّظْرةُ سَهْمٌ مَسْمُومٌ مِنْ سِهامِ إبلیسَ فَمَنْ تَرَکَها مِنْ مَخَافَتِی ابْدَلْتُهُ إیمانَاً یَجِدُ حَلاوَتَهُ قَلْبِهِ»[5]
نگاه حرام، تیرى زهراگین از طرف شیطان است، هرکس به خاطر خوف از من (و رعایت حریم کبریایى خدا) از نگاه حرام پرهیز کند، شیرینى و لذت ایمان را در قلب او جایگزین می کنم.
رسول خدا(صلّی الله علیه و آله) فرمودند:«کسى که از نگاه هاى ناروا بپرهیزد، حق تعالى ایمانى به او عطا خواهدکردکه شیرینى آن را در قلبش احساس کند. »[6]
پاداش با حورالعین
امام صادق(علیه السّلام) فرمودند: «هرگاه فردى نگاهش به زن نامحرمى بیفتد، سپس چشم خود را به سوى آسمان بدوزد یا چشم خود را فرو ببندد و نگاه خود راکنترل کند، قبل از روى هم قرارگرفتن پلک هایش، خداوند حور العینى را به ازدواج او درمى آورد. »[7]
دیدن عجایب
پیامبر اسلام(صلّی الله علیه و آله) فرمودند:
«غُضُّوا ابْصَارَکُمْ تَرَوْنَ ا لْعَجَائِبَ »[8] چشم هاى تان را از مناظر شهوت انگیز بپوشانید تا عجایب (مناظر ملکوتى یا باز شدن چشم برزخى) را ببینید.
نیکویى خصلت ها و عزتمندی
حضرت علی(علیه السّلام)فرمودند:
«مَنْ عَفَّتْ اطْرافُهُ حَسُنَتْ اوْصافُهُ»[9] کسى که جلوى چشمان خود را از نگاه حرام بگیرد، اوصاف و خصلت هایش نیکو مى شود.
شادمانى در قیامت
رسول خدا(صلّی الله علیه و آله) فرمودند: «یا على! همه ی چشم ها در روز قیامت گریانند، مگر سه دیده: آن که در راه خدا بیدارى کشیده، دیده اى که از حرام الهى بر هم نهاده شده و دیده اى که از بیم خدا بسیار اشک ریخته است. »[10]
3) توجه به سنت های الهی
یکی از سنت های الهی این است: فردی که به ناموس دیگران به چشم شهوت نگاه می کند، باید بداند که چشمان ناپاک فرد دیگری، همان نگاه را نسبت به همسر، دختر، مادر یا خواهر او روا خواهد داشت.
امام صادق (علیه السّلام) در این باره می فرمایند:
«ما یَأمَنُ الَّذِینَ یَنْظُرُونَ فِی ادْبَارِ النِّساءِ اَنْ یَنْظُرَ بِذلِکَ فِی نِسآئِهِمْ »[11]
کسانى که به پشت زنان مردم نگاه مى کنند ایمن نیستند از این که فرد دیگرى همان نگاه را به پشت ناموس او بیندازد. »
هرکه باشد نظرش در پى ناموس کسان
پى ناموس وى افتد نظر بوالهوسان
حضرت به تمامی انسان ها هشدار می دهند:
«اَمَا یَخْشَی الَّذِینَ یَنْظُرُونَ فِی اَدْبَارِ النُِّساءِ انْ یَنظُُرَ بِذلِکَ فی نِسائِهِمْ؟ »[12]
آیا کسانى که به زنان مردم نگاه مى کنند، نمى ترسند که همانگونه به خانواده او نگاه بشود؟
4- توجه به حضور خداوند
یکی دیگر ازراه های کنترل چشم این است که انسان بداند خداوند از تمامی حرکت هاى کوچک و بزرگ او آگاهی دارد
و به فرموده قرآن: حتّى ذرّه و کمتر از آن هم از دید خداوند پوشیده نیست.
خداوند مى فرماید:
(یَعْلَمُ خآئِنـَةَ الْأعْیُنِ وَ ما تخْفى الصّدور)؛[13]
خداوند از چشم هایى که به خیانت مى گردد، به آنچه در سینه ها پنهان است، آگاهى دارد.
اگر انسان توجه داشته باشد و بداندکه خداوند مى بیند و چشم نیز به عنوان شاهد وگواه در روز قیامت شهادت خواهد داد، به طور حتم از بسیارى از نگاه هاى حرام چشم پوشی خواهد کرد.
از حضرت على (علیه السّلام) پرسیدند: چگونه انسان مى تواند چشم خود را از
نگاه حرام فرو بندد؟ فرمودند:
»بِالْخُمُودِ تَحْتَ سُلْطانِ الْمُطَّلِعِ عَلَی سِتْرِکَ »[14]
انسان هنگام گناه توجه داشته باشد که او تحت قدرت خداوند قرار دارد و او از اسرارش آگاه است.
امام صادق (علیه السّلام)فرمودند: «تنها در صورتى چشم از حرام فرو بسته مى شودکه قلب، جلال و عظمت خداوند را مشاهده کند. »[15]
5. نظم و برنامه ریزی
از دیگر راهکارهای کنترل چشم این است که افراد، به خصوص جوانان با تنظیم اوقات شبانه روز از طریق ورزش، تفریح، مسافرت، مطالعه، تحصیل علم و دانش و... به طور صحیح از وقت و فرصت جوانی خود استفاده کرده، زمینه های رشد و تعالی خود و جامعه را فراهم آورند، نه این که خدای ناکرده عمر و جوانی خود را به بطالت و بیهودگی بگذرانند و برای پر کردن اوقات شبانه روز خود، آواره کوچه و خیابان شده یا از طریق ماهواره، اینترنت و... به چشم چرانی و نگاه حرام روی بیاورندکه اگر در این راه به فلاکت و بدبختی دچار شوند، کسی جز خود را نباید سرزنش کنند.
6- کنترل و مبارزه با زمینه های چشم چرانى
یکی از علل اصلی گناه و چشم چرانی، وجود زمینه های آن در جامعه است. هنگامی که همه نوع ابزار چشم چرانى و تحریک برای انسان فراهم باشد، در این صورت کنترل او کاری بس دشوار خواهد بود؛ بنابراین برای کنترل چشم، ابتدا باید زمینه های چشم چرانى از قبیل: بدحجابی ها، عکس ها و تصاویر مستهجن در قالب فیلم، سی دی، اینترنت، ماهواره و... کنترل شوند.
رسول خد ا (صلّی الله علیه و آله)فرمو دند:
«لَعَنَ اللّهُ النَّاظِرَ وَ الْمَنْظُورَ إلَیْهِ »؛ [16] خداوند، چشم چران (نگاه کننده)، فراهم آورنده ی زمینه ی چشم چرانى را لعنت کند.
البته نباید با فرافکنی، گناه و کم کاری را به گردن دیگران بیندازیم،
بلکه هر فردی در حد توان و ظرفیت خود باید به پیش گیری و مبارزه با اینگونه موارد و مظاهر فساد اقدام کند.
حرف آخر
وقتى خداوند خیر و نیکى بنده اى را بخواهد دو چشم قلب او را مى گشاید تا عیب هاى خود را ببیند و خود را اصلاح نماید. »[17]
اکنون ما که شیعه علی (علیه السّلام) و دلباخته دیدن جمال بی مثال حضرت مهدی (عج) هستیم، آیا می توانیم با این چشمان آلوده به گناه و معصیت و چشمانی که به هر تصویری چشم دوخته است، جمال دلربای آن حضرت را ببینیم؟! آیا اگر حضرت چنین اجازه ای به ما بدهند، ما از شرمندگی و خجلت نخواهیم مُرد؟
گفتم شبى به مهدى اذن نگاه خواهم
گفتاکه من هم از تو ترک گناه خواهم
گفتم که روى خوبت از ما چرا نهان است
گفتا تو خود حجابى ورنه رُخم عیان است
[1] نهج البلاغه، کلمات قصار شماره ی417.
[2] سورهء نور، آیه 30- 31.
[3] تفسیر نورالثقلین، ج 2، ص 588؛ تفسیر المیزان، ج 15، ص 116، کافى، ج 5، ص 521. 2
[4] مجمع الزوائد، ج 8، ص 63؛ میزان الحکمـة، ج 4، ص 3292.
[5] همان
[6] مستد رک الوسا ئل، ج 14، ص 368؛ بحارالا نوار، ج 1 0 1، ص 28.
[7] وسائل الشیعه، ج 20، ص 0193
[8] مستدرک ا لوسائل،ج 14، ص 270.
[9] میزان ا لحکمـة، ج 4، ص 3289.
[10] .تحف ا لعقول، ص 8، روضـة ا لوا عظین، ص 450.
[11] وسائل ا لشیعه، ج 20، ص 199؛ مستدرک ا لو سائل، ج 14، ص 273.
[12] . کافى، ج 5، 553.
[13] سوره ی غافر، آیه ی19.
[14] مستدرک الوسائل، ج 14، ص 270؛ بحارالا نوا ر، ج 101، ص 41.
[15] بحارا لا نوار، ج 1 0 1، ص 41، میزان الحکمـة، ج 4، ص 2393.
[16] مستدرک الوسائل، ج 14، ص 271؛ کنزالعمال، ج 7، ص 0338
[17] بحارا لا نوار، ج 5، ص 113.
برچسب‌ها: حجاب, عفاف, اهل بیت, زن, جامعه اسلامی, قیامت, قرآن, رفتار, پوشش, عفت, نامحرم, محرم, مرد, زن, حجاب اسلامی, حجاب رفتاری, انواع حجاب, حجاب در قرآن, خلخال, زیور, جاهلیت, ,
محمدرضازینی